सात महिनादेखि भारतको बिहारस्थित हाजीपुरमा अड्किएको नेपाली ब्रोडगेज रेल बिहीबार जयनगरस्थित रेल्वे स्टेसनमा आइपुगेको छ । परीक्षणका लागि शुक्रबार मध्याह्न जनकपुर आइपुग्ने भएको छ ।
नेपालले भारतको कोंकन रेल्वे कर्पोरेसनसँग ८४ करोड ६५ लाखमा दुईवटा ब्रोडगेज रेल खरिद गरेको थियो । कोरोना भाइरसको महामारीका कारण दुवै रेल गत फागुनदेखि भारतको बिहारस्थित हाजीपुरमा राखिएका थिए । अहिले दुवै देशमा यातायात सञ्चालन भएपछि परीक्षणका लागि रेल नेपाल ल्याउन लागिएको हो । बिहीबार जयनगर पुगेको रेल शुक्रबार जनकपुर पुग्ने नेपाल रेल्वे कम्पनीका महाप्रबन्धक गुरुप्रसाद भट्टराईले बताए ।
बिहीबार रेल नेपाल पुगे पनि फेरि भारत नै फर्किनेछ । सञ्चालन नभएसम्म नेपाली रेल जयनगरस्थित स्टेसनमै रहने रेल्वे कम्पनीले जनाएको छ । त्यसको सुरक्षाको जिम्मा तत्कालका लागि भारतीय कर्मचारीलाई नै दिइएको छ । न्यारोगेजमा जनकपुर–जयनगर २९ किलोमिटर सञ्चालन हुँदै आएको रेल ०७१ माघदेखि बन्द भएको छ ।
रेल सञ्चालन अझै अनिश्चित
रेलमार्ग र रेल तयार भए पनि तत्काल सञ्चालन नहुने भएको छ । कोरोनाका कारण तत्काल सञ्चालन नगरिने रेल्वे कम्पनीले जनाएको छ । रेल्वे सञ्चालनको तयारी पूरा भएको बताउँदै महाप्रबन्धक भट्टराईले भने, ‘एक महिनाभित्र सञ्चालन गर्न सकिन्छ । तर, नेपाल र भारत क्रसबोर्डर चल्ने भएकाले सञ्चालनमा केही ढिलाइ हुन्छ ।’ कोरोनाका कारण बन्द रहेको नेपाल–भारतको आवागमन खुलेपछि रेल सञ्चालन हुने उनको भनाइ छ ।
जनकपुरदेखि बर्दिबाससम्म भारतको सहयोगमा निर्माण भइरहेको रेलमार्गको पहिलो चरणमा जनकपुर–जयनगरसम्म ३४ किलोमिटर रेल्वे सञ्चालन गर्ने तयारी छ । दोस्रो चरणमा जनकपुर–कुर्थादेखि बिजलपुरासम्म ४६ किलोमिटरमा सञ्चालन गरिनेछ । त्यस क्षेत्रमा भने अहिले रेलमार्ग निर्माण भइरहेको छ । त्यस्तै, बिजलपुरादेखि बर्दिबाससम्म १७ किलोमिटरसम्म रेल्वे लिकका लागि सर्भे भएको छ भने जग्गा अधिग्रहण प्रक्रिया थालिएको छ । तर, अधिग्रहणमा विवाद हुँदा काम हुन सकेको छैन ।
जनकपुरस्थित रेल्वे विभागका इन्जिनियर विनोद ओझाले कोरोना र जग्गाको मूल्यांकनमा विवाद भएकाले तत्काल मुआब्जा वितरण गर्न नसकिएको बताए । बिजलपुरादेखि बर्दिबाससम्म पाँच सय ६६ वटा कित्ता जग्गाको मुआब्जा तिर्नुपर्नेछ ।
रेल चलाउन भारतीय कर्मचारी
रेलको परीक्षणका लागि चालक दलका चार सदस्यसहित २० जना भारतीय प्राविधिक जनकपुर पुगेका छन् । उनीहरूमध्ये केही रेलसँगै फर्किनेछन् भने केही जनकपुरमै बस्नेछन् । भारतीय प्राविधिक कर्मचारीले नै रेल सञ्चालन गर्नेछन् । जसमा चालक, इन्जिनियर र संकेत देखाउने कर्मचारी छन् । भारतीय कर्मचारी राख्ने विषयमा नेपाल र भारतबीच सम्झौता गर्ने तयारी भइरहेको छ । ‘सम्झौतापत्र भारतीय पक्षले तयार गरिरहेका छन्, त्यसमा दुवै पक्षबीच छलफलपछि सहमति हुनेछ,’ महाप्रबन्धक भट्टराईले भने ।
प्रशासनिक कर्मचारी भने नेपाली राखिनेछन् । कर्मचारी भर्नाका लागि विभिन्न २९ पदमा एक सय २९ जनाको विज्ञापन गरिएको छ । यसअघि रेलचालकसहित २६ जना प्राविधिक कर्मचारी भर्नाका लागि रेल विभागले सूचना प्रकाशित गरेको थियो । त्यसमा एकजनाको पनि दरखास्त परेन । त्यसपछि भारतबाटै प्राविधिक कर्मचारी ल्याउने र उनीहरूकै सहयोगमा नेपालीलाई तालिम दिएर सक्षम बनाउने तयारी गरिएको रेल्वे कम्पनीले जनाएको छ ।
अध्यादेशमार्फत कानुन ल्याएर रेल चलाउने तयारी
रेल जनकपुर पुग्न लागेको भए पनि अहिलेसम्म रेल सञ्चालनसम्बन्धी कानुन बनेको छैन । यससम्बन्धी विधेयक संसद्मा अड्किएको छ । अहिले संसद् नभएकाले अध्यादेशमार्फत कानुन ल्याउन तयारी गरिएको छ । तत्काल अध्यादेशमार्फत कानुन ल्याएर रेल चलाउने तयारी भइरहेको अधिकारीहरूले बताएका छन् ।
source nayapatrikadaily.com
