Gaurishankar Post
देश वाग्मती स्थानीय समाचार

एक्जिम बैंकले जिम्मा लिएको दोलखाका ४६ गुम्बाको पुनर्निर्माण हुन सकेन


श्याम खतिवडा
दोलखा १६ मंसिर

भुकम्प पछि दोलखाका ४६ वटा गुम्बाको पुनर्निर्माण गर्ने जिम्मा पाएको भारतिय एक्जिम बैंकले बजेट उपलब्ध नगराएपछि ति गुम्बाको पुनर्निर्माण अनिश्चित भएको छ ।
भुकम्पबाट भत्किएका दोलखाका ८६ गुम्बाहरुमध्ये ४६ वटा गुम्बाको पुनर्निर्माण गर्ने सहमति जनाएको एक्जिम बैंकले बजेट उपलब्ध नगराएपछि गुम्बा पुनर्निर्माणको काम अनिश्चित बनेको हो । राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरण अन्तर्गतको दोलखास्थित अनुदान व्यवस्थापन तथा पुर्वाधार कार्यालयले एक्जिम बैंकले बजेट नपठाएपछि गुम्बा पुनर्निर्माणको काम अघि बढ्न नसकेको जनाएको छ । कार्यालयका निमित्त प्रमुख अश्विन पोखरेलले जिल्ला भरका ८६ गुम्बाहरु मध्ये एक्जिम बैंकको लगानीभन्दा बाहेक प्राधिकरण आफैंले १० वटाको मर्मतको काम अघि बढाएकोमा ८ वटाको काम सम्पन्न भएको र २ वटा भने बाँकी रहेको बताएका छन् । उनका अनुसार केही गुम्बाको पुनर्निर्माण पुरातत्व विभागले गरिरहेको छ । पुरातत्वले भिक्षणु उत्पादन गर्ने नेपालकै पहिलो विगु गुम्बा र विशेष महत्वको चरिघ्याङ गुम्बाको निर्माण व्यवसायी मार्फत पुनर्निर्माण गरिरहेको छ । पुरातत्वले १ सय वर्षभन्दा पुरानो र २ हजार स्क्वाएर फिट भन्दा धेरै क्षत्रफल भएका गुम्बाहरुको मात्र पुनर्निर्माण गर्ने भएकाले साना र कम क्षेत्रफलमा बनेर भुकम्पबाट भत्एिका गुम्बाहरु अलपत्र परेका छन् ।

प्राधिकरण अन्तर्गतको केन्द्रिय आयोजना कार्यान्वयन इकाइले एक्जिम बैंकको सहयोगमा दोलखाका ४६ वटा गुम्बा पुनर्निर्माण गर्न १९ करोड ८५ लाख ४५ हजार बजेट उपलब्ध हुने विवरण पठाएको थियो । उक्त बजेट प्राप्त नभएपछि प्राधिकरणले स्रोतान्तर गरि बजेट व्यवस्था गर्ने विषयमा पटक पटक अनुरोध गरिएपनि ति गुम्बा पुनर्निर्माणको बारेमा निष्कर्श निस्किएको छैन । एक्जिम बैंक र पुरातत्व विभाग बाहेक प्राधिकरण आफैंले पुनर्निर्माण गर्ने भनिएका झण्डै डेड दर्जन गुम्बाहरुको समेत काम सुरु हुन सकेको छैन । समयमा गुम्बा पुनर्निर्माण हुन नसकेपछि स्थानीयहरु चिन्तित बनेका छन् । दोलखाको विगुमा रहेको मगर गुम्बा भवन अभाब भएपछि कटेरोमा मुर्ति राखेर पुजा गरिरहेको स्थानीय निमटासी शेर्पा बताउछन् । पुनर्निर्माण हुन नसकेका गुम्बाहरुमा नियमित पुजा आजाको काम समेत गर्न गारो भएको बौद्धधर्मालम्बीहरुको गुनासो छ । पुनर्निर्माणको आशामा रहेका ति गुम्बाहरुमा अहिले पनि जस्ताको टहरोमा मुर्ति राखेर पुजा आजा भैरहेको छ । विगुका निमटाशी शेर्पाले अव्यवस्थीत कटेरोमा मुर्ति राखेर नियमित पुजा गरिरहेको भएपनि थुप्रै चुनौति रहेको बताए । उनका अनुसार गुम्बामा हुने महत्वपुर्ण मुर्तिहरु विशेष महत्वका साथै बहुमुल्य हुने र त्यसको संरक्षणमा सबैभन्दा धेरै समस्या रहेको बताए ।
प्राधिकरणले यो वर्ष ६ गुम्बाको पुनर्निर्माण गर्ने
पुनर्निर्माण प्राधिकरणको दोलखास्थित अनुदान व्यवस्थापन तथा पुर्वाधार कार्यालयका निमित्त प्रमुख अश्विन पोख्रेलले चालु आर्थिक वर्ष ६ वटा गुम्बाको पुनर्निर्माणका लागि बजेट प्राप्त भएको बताए । उनका अनुसार प्राधिकरणको केन्द्रिय आयोजना कार्यान्वयन इकाइले ६ वटा गुम्बाको पुनर्निर्माणका लागि २ करोड ८२ लाख बजेट पठाएको छ । उपभोक्ता समिति मार्फत निर्माण हुने ति गुम्बाको पुनर्निर्माणका लागि कम्तिमा २० देखि ५० प्रतिशत सम्म लागत सहभागिता जनाउनुपर्ने प्रावधान रहेको निमित्त प्रमुख पोखरेलले बताएका छन् । पुनर्निर्माण हुने ति गुम्बाहरुमा डिम्बर ओर्गेन गुम्बा विगु १, लप्चे गुम्बा भीनपा ८ ,ङग्युर पाङलेमा मनि गुम्बा जिरी १ , फटुक गुम्बा विगु ४ , फुचे छ्योलिङ गुम्बा भीनपा १ र जितगंगा छ्योर्तेङ गुम्बा शैलुङ १ रहेको प्राधिकरण कार्यालयले जनाएको छ ।

फाइल फोटो
पुरातत्व विभागले पुनर्निर्माण गरिरहेको दोलखाको विगु गुम्बा ।

याे पढ्न छुटाउनु भयाे की ?

उज्यालो नेपालद्धारा शैलुङ , मेलुङ , उमाकुण्ड र दोरम्बा गाउँपालिकामा लाखौंको स्वास्थ्य सामाग्री सहयोग

shyam khatiwada

दोलखामा पहिलोपटक खुल्यो दुई तारे होटल एम्ब्रोसिया

shyam khatiwada

सहुलिएत कर्जा प्रर्वाहा नगर्ने बैंकलाई कार्बाही गरिने डेपुटी गभर्नर शिवाकोटी

shyam khatiwada
Gaurishankar Post